Vos en Lommer

Vos en Lommer is de podcast over dieren en groen in de stad, door Bart Geeraedts en Geert Timmermans. Geert is stadsecoloog in Amsterdam. Hij weet er dus alles van. En Bart wil er dus alles van weten. En wil jij ook iets weten? Mail je vraag naar [email protected]

V&L 83# Live op NEMO de zwarte roodstaart en de duindoorn 06/17/2025

V&L 83# Live op NEMO de zwarte roodstaart en de duindoorn Wat een belevenis, een speciale aflevering ter gelegenheid van het Dakfestival op het dak van NEMO. Dat dak is geheel nieuw ingericht om dieren en groen in de stad aan te trekken. En voor mensen ook nog eens vrij toegankelijk! De zwarte roodstaart zal er op den duur naar insecten op zoek gaan en gaan nestelen. Bart vindt het raar dat deze vogel zo talrijk voorkomt in de stad en dat hij hem daar nog nooit gezien of gehoord heeft. Opletten dus! Zijn zang is afwijkend genoeg om makkelijk te herkennen. En de duindoorn hebben ze speciaal geplant op het dak van NEMO omdat de wind en de zon er vrij spel hebben. En dat vindt ie fijn. Maar wist je dat de bessen van de duindoorn bij gulzige vogels aan het eind van het seizoen de oorzaak kunnen zijn van een fatale dronkenschap... /episode/index/show/vosenlommer/id/37042750

82# De grauwe gans en de lijsterbes 06/11/2025

82# De grauwe gans en de lijsterbes De grauwe gans. Wie kent hem niet. Met honderdduizenden belagen ze de sappige weilanden vol met Engels raaigras van de Nederlandse veeboeren. Dat botst dus. Jagers, schudders en invetters hebben er de handen aan vol om de aantallen grauwe ganzen in de hand te houden. Maar ja, omdat de koeien superkoeien worden door dat raaigras, worden de aantallen grauwe ganzen ook super-aantallen! En nieuws over de lijsterbes. Met die knaloranje besjes in het najaar. 1) Het is een boom en geen struik. En 2) ze zijn eetbaar! Terwijl Bart altijd geleerd was dat ze giftig waren. Dus maak er jam van en je gaat nóg meer van die boom houden. Wel snel zijn, want de vogels zitten erop te wachten tot ze rijp zijn... /episode/index/show/vosenlommer/id/36954665

81# De meikever en gele plomp 05/20/2025

81# De meikever en gele plomp De meikever, het dier dat vier keer langer leeft als kind dan als volwassene. Want de meikever leeft zo'n drie à vier jaar als z.g. 'engerling' onder de grond, voordat ie in mei het luchtruim kiest. Om vervolgens door vleermuizen verorberd te worden... En voor nageslacht te zorgen. Na die zomer is het voorbij voor de volwassen exemplaren. En Geert vond ook nog ergens dat ze in Frankrijk in de vorm van meikever-soep een delicatesse zijn. Ook de gele plomp is eetbaar. Als je hem maar eerst goed doorkookt! Ander is ie giftig. Maar geniet vooral van dit prachtige knalgele bloempje tussen de boten in de gracht. /episode/index/show/vosenlommer/id/36638055

80# De boomkruiper en de haagbeuk 05/07/2025

80# De boomkruiper en de haagbeuk 't Is een piepje dat je in de gaten moet houden als je in je straat een paar oude bomen hebt staan. Geheid dat dat een boomklever is. Ook als je laat in de nacht thuiskomt. Even wachten totdat ie vanachter de boom tevoorschijn komt. Een heel klein grappig vogeltje. En de haagbeuk. Altijd een verwarrend onderwerp als ook de beukhaag ter sprake komt. En ja hoor, die komt ter sprake! We hopen je niet teveel in verwarring achter te laten. Anders vraag je ons nog maar eens op echte opheldering. Een ding onthouden: bij de beukhaag blijft het dorre blad de hele winter aan de takken hangen. Daarom zie je hem veel op NS-stations. Geen blaadjes op de rails! /episode/index/show/vosenlommer/id/36476955

79# De krakeend en het riet 04/23/2025

79# De krakeend en het riet Wist je dat de krakeend aan een onstuitbare opkomst bezig is in de Nederlandse steden en wateren? De krakeend is het rankere broertje van de wilde eend. Let op de zwarte snavel bij het mannetje. Dan weet je genoeg: krakeend. En bij Bart riep het geluid van deze eend meteen een associatie op met een ander geluid... Maar we gaan het ook over riet hebben. Dat blijkt in Amerika een net zo'n invasieve soort te zijn als de Japanse duizendknoop bij ons. Riet. Maar ook op niet-geopolitiek terrein is riet een geweldige plant. /episode/index/show/vosenlommer/id/36279605

78# De koperwiek en de populier 04/01/2025

78# De koperwiek en de populier Je moet er 's winters maar eens op letten. De koperwiek. Hij broedt hier niet, maar komt met miljoenen afzakken vanuit Scandinavië om hier in de milde winter de bessenstruiken leeg te eten. En de populier is blijvend populair in Nederland. En dat populaire, daar heeft ie ook z'n naam aan te danken. /episode/index/show/vosenlommer/id/35960365

77# Witte kwikstaart en watermunt 03/05/2025

77# Witte kwikstaart en watermunt Als er ergens een kale bouwplaats is, kun je hem verwachten. De witte kwikstaart. Hij is altijd een van de eerste bewoners van nieuwbouwwijken. Maar zo gauw er bomen komen en struiken, is hij weer verdwenen. Dus als je aan de deze vrolijk kwispelende vogel gehecht bent: kap de bomen! En watermunt, dat is een algemene plant in vijvers. Nog nooit van gehoord, maar een mooi bloemetje. Je kunt er zelf iets mee maken: thee of tandpasta. Eén daarvan moet lukken. /episode/index/show/vosenlommer/id/35543460

76# De knobbelzwaan en de waterhoen 02/13/2025

76# De knobbelzwaan en de waterhoen Met de knobbelzwaan gaat het goed in Nederland. Vroeger was de zwaan een vogel die alleen de adel mocht houden (en eten!). Nu zie je hem overal. Het is een kwestie van tijd, denkt Geert, dat hij net zo talrijk wordt als de grauwe gans. Een andere vogel die je veel ziet bij het water is de waterhoen. Bart dacht dat dat het vriendelijkere broertje was van die agressieve meerkoet met z'n korte lontje. Maar dat ligt toch genuanceerder blijkt. /episode/index/show/vosenlommer/id/35272150

75# Het sterven van de vos 01/27/2025

75# Het sterven van de vos Deze 'onverdoofde' aflevering van Vos en Lommer komt live vanuit Museum Tot Zover in Amsterdam, over de lotgevallen van dieren aan het einde van hun leven. Dieren die het loodje leggen tegen eksters, kraaien, vliegen, schimmels en sporen. En over de lotgevallen van een pad die door de nakomelingen van een vlieg levend wordt leeggegeten ten behoeve van de larven. Is het wreed? Of is het typisch menselijk om er zo over te denken? En kreeg deze aflevering nog opeens een theologische wending! Deze opname was ter ere van de 75e aflevering van Vos en Lommer. Een tweeluik over sterven in de natuur. Daarom in Museum Tot Zover dat op de Nieuwe Ooster Begraafplaats in Amsterdam is gevestigd. Met grote dank aan dit museum én aan floormanager Ilse van Brakel. /episode/index/show/vosenlommer/id/35025535

74# Het sterven van het lommer 01/09/2025

74# Het sterven van het lommer Een verbijsterd publiek hoorde tijdens een live opname in Museum Tot Zover in Amsterdam, over de lotgevallen van bomen die vechten voor hun leven. Die het loodje leggen tegen kleine beestjes schimmels en sporen. En over de lotgevallen van een mier die door een schimmel wordt geprogrammeerd om bovenaan een grasspriet te sterven. Deze opname was ter ere van de 75e aflevering van Vos en Lommer. Een tweeluik over sterven in de natuur. Daarom in Museum Tot Zover dat op de Nieuwe Ooster Begraafplaats in Amsterdam is gevestigd. Met dank aan dit museum én aan floormanager Ilse van Brakel. /episode/index/show/vosenlommer/id/34789315

73# De koekoeksbloem en de Cetti's zanger 12/15/2024

73# De koekoeksbloem en de Cetti's zanger Wat een olijk bloemetje, de koekoeksbloem. Maar hoe komt ie aan z'n naam? Werpt hij ook kleine plantjes uit het nest? Geert denkt dat de naam van de spuugjes komt die hij op zich heeft. Omhulsels van rupsjes zijn dat. Maar wij dachten heel vroeger dat die van de koekoek afkomstig waren. Een andere vogel is een nieuweling in Nederland die vanuit het Middellandszeegebied is opgerukt naar onze natte gebieden: de Cetti' zanger. Wat een herkenbaar geluid en wat leuk dat ie dat de hele winter door laat horen! /episode/index/show/vosenlommer/id/34457965

72# De spinselmot en de nachtegaal 11/17/2024

72# De spinselmot en de nachtegaal Bart zag een Halloween-achtig tafereel in het voorjaar in een plantsoen; een paar bomen waren volledig ingepakt door een taai web. Onder dat web waren alleen nog maar kale takken te zien en als je goed keek, zag je duizenden rupsen eronder op de stam rondkruipen. Wat waren dat? Gaan die bomen nu dood? En waarom kiezen ze deze bomen? Ook mooi, maar nu met geluid, de nachtegaal. Wat een volume komt er uit zo'n klein keeltje. Voor minder decibellen in het verkeer zetten ze al een geluidswal neer. Maar niet voor deze adembenemende zanger in de nacht... /episode/index/show/vosenlommer/id/33959557

71# Haagwinde en wilde eend 11/07/2024

71# Haagwinde en wilde eend De haagwinde, wie heeft er niet op gevloekt. Dat kleine slingerplantje dat zich om al je planten windt en dat je er maar moeilijk uit kan halen met die bijna elastieken steeltjes. Maar, het moet gezegd, hij heeft een prachtig wit bloempje. Geert noemt die bloemetjes 'pispotjes' en heeft een tip hoe je er het beste vanaf komt! En wilde eend. Wie kent hem niet. Maar wist je dat de mannetjes er in de winter bijna net zo onopvallend uitzien als de vrouwtjes? En dat ze in het voorjaar fluiten? We laten het allemaal horen. /episode/index/show/vosenlommer/id/33831597

70# De bromvlieg en de hooiwagen 10/28/2024

70# De bromvlieg en de hooiwagen /episode/index/show/vosenlommer/id/33640587

69# De rietgors en de vlier 09/30/2024

69# De rietgors en de vlier 't Is net een mus, maar 't is een gors. Een rietgors. Zoals de naam als zegt kun je hem zien en horen in moerassig gebied. Hij heeft een heel bescheiden roepje, en daar moet ie het mee doen. En wij ook. Maar ach, wat bouwen ze hun nestjes toch onverantwoord laag op de grond.... En de vlier. Klopt het nou wat Bart zegt dat ie de stammetjes vroeger naar amandelspijs vond ruiken? En als je sneller bent dan de vogels kun je van de besjes nog jam maken. Of iets anders. En Bart en Geert komen erachter waar het woord flierefluiten vandaan komt! /episode/index/show/vosenlommer/id/33268597

68# Het fluitenkruid en de zwaluw 09/05/2024

68# Het fluitenkruid en de zwaluw In het voorjaar en nog later zie je er de bermen mee vol staan. Het fluitenkruid. Hij doet het goed omdat ie er vroeg bij is, in ieder geval vóórdat de maaimachines voorbijkomen. En omdat we nog steeds veel stikstof de lucht in blazen. Maar wist je dat je hem ook kan eten? Maar stop! Voordat je je tanden erin zet; controleer even of je niet een verwant plantje in de pan doet. Socrates heeft geweten wat er dan met je gebeurt. En de zwaluwen, de vrolijke luchtacrobaten. De huiszwaluw, boerenzwaluw en oeverzwaluw als zomeraanbieding alledrie besproken in één aflevering! En de huiszwaluw broedt dus niet in je huis of in je garage. Dat is de boerenzwaluw. De huiszwaluw bouwt z'n nest onder de goot. /episode/index/show/vosenlommer/id/32907332

67# De klimop en de veldleeuwerik 07/15/2024

67# De klimop en de veldleeuwerik De klimop -en mensen die daar geen genoegen mee nemen, noemen hem hedera- heeft een gecompliceerd leven. Hij kan kruipen en klimmen, het blad verandert van vorm als ie gaat klimmen en bloemen krijgt, en kan niet meer klimmen als je hem op een bepaalde manier laat wortelen. Enfin, Geert legt het je hier allemaal uit. Maar wat een geweldige biotoop voor vlinders, rupsen, bijen en vogels is deze gevelbestormer die wel 30 meter hoog kan klimmen! En de veldleeuwerik. Wat is hij schaars geworden en wat horen we dat iconische geluid daardoor nog maar zo weinig. Dus bedankt boeren voor jullie onverschilligheid voor alles wat geen geld opbrengt. /episode/index/show/vosenlommer/id/32152232

66# Sporkehout en de fuut 06/17/2024

66# Sporkehout en de fuut Gewone vuilboom, bloedboom, pijlhout, sprokkel, duvelskeersj, houtjeshout, buskruithout, stinkboom. Het zijn de bijnamen van de sporkehout. Geert vindt dit een bijzondere struik omdat ie veel vlinders aantrekt die er eitjes op leggen en de rupsen die eruit komen van voedsel voorziet. En de fuut, tot in de jaren zestig van de 20e eeuw een zeldzame verschijning. Maar moet je ze nu zien paraderen over de grachten en vijvers. Maar heb je deze snelle jager op vis wel eens op de wal gezien? Of vliegend? /episode/index/show/vosenlommer/id/31772557

65# De scholekster en de citroenvlinder 04/20/2024

65# De scholekster en de citroenvlinder Een vliegende aflevering van Vos & Lommer. Luister naar het tragische verhaal van de scholekster. Wat voor leven vol gevaren hun kuikens tegemoetgaan als die ermee moeten dealen wanneer zij erachter komen dat zij tussen het grind van een plat dak uit hun ei gekropen zijn. En het volgende dier met vleugels is de citroenvlinder. Een vlinder die een zomerrust én een winterrust houdt. Misschien is het daarom dat de citroenvlinder één van de langst levende vlinders van ons land is. Hij wordt wel één jaar oud! /episode/index/show/vosenlommer/id/30910228

64# Wezel en klein hoefblad 03/26/2024

64# Wezel en klein hoefblad Wat een dapper beestje, die wezel. En toch vraag je je af hoe het komt dat we iemand 'wezelachtig' noemen als die zich bangig gedraagt. Misschien omdat ie zich schichtig beweegt? En hij komt ook nog gewoon voor in grotere parken in de stad! Het klein hoefblad heeft Bart ooit per ongeluk verward met een paardebloem. Deze aflevering is bedoeld als een goedmakertje voor deze dappere plant die vaak de eerste is die op de kale grond wortel durft te schieten. /episode/index/show/vosenlommer/id/30549003

63# De brandnetel en de tjiftjaf 03/05/2024

63# De brandnetel en de tjiftjaf Je gaat er niet dood aan maar vervelend is het wel als een brandnetel je te grazen neemt. Toch is het een bijzondere plant. Er zijn weinig mensen die hem niet kennen. Op de plek waar ze staan voelen veel vlinders en vogels zich thuis, hij heeft prachtige, kleine bloemetjes en je kunt hem eten en drinken. Wat wil je nog meer! De tjiftjaf bijvoorbeeld scharrelt er graag tussen rond en nestelt er graag. De vogel die z'n eigen naam zingt, maar Bart kwam erachter dat hij óók nog een andere, heel bekende, song op z'n repertoire heeft... /episode/index/show/vosenlommer/id/30245558

62# De valse wolfspin en de putter 02/14/2024

62# De valse wolfspin en de putter Laat Bart nou altijd mensen met een spinnenfobie gerustgesteld hebben met te zeggen dat Nederlandse spinnen nooit bijten. Is daar opeens de valse wolfspin! Geert vond er eens eentje in z'n boekenkast. De valse wolfspinnenbeet is vergelijkbaar met die van een bij. Maar Bart had wel een beetje gelijk want deze spin is geen Nederlandse spin. En dan is het nog maar een kleine stap naar het puttertje. Bart zag hem ooit wel in Frankrijk, maar nog nooit in Nederland. En dat is best raar, want het zijn er heel veel, het hele jaar door, ook in de stad! Maar waarom heet ie nou 'puttertje'? /episode/index/show/vosenlommer/id/29949638

61# De sijs en de berk 01/19/2024

61# De sijs en de berk De sijs is dus een echte vogel. Niet de stadse merknaam waarmee alle vogels konden worden aangeduid als 'sijsie' of 'drijfsijsie'. Dat is merkwaardig want de sijs is helemaal geen algemene vogel en zeker niet in de stad. Ook vroeger niet. De mus is veel bekender maar we hebben het niet over het 'mussie en het drijfmussie'. In de winter kan de sijs wel talrijk langstrekken richting het zuiden want 's zomers broedt ie in Scandinavië. Tussen de talrijke berken waar hij graag van eet. En laat die prachtige berk het andere onderwerp zijn van deze aflevering! De berk met de miljoenen irritante zaadjes maar ook met een zoet sap dat uit de bast gewonnen kan worden. /episode/index/show/vosenlommer/id/29561033

60# De goudhaan en de fruitvlieg 01/08/2024

60# De goudhaan en de fruitvlieg Vijf gram schoon aan de haak en acht centimeters lang. Dat is het formaat van de goudhaan. Oftewel één suikerklontje en de lengte van een bankpas. Het is het kleinste vogeltje dat je in Nederland kunt zien. Kijk vooral goed rond bij naaldbomen, coniferen etc. Of in groepjes mezen. Daar kun je hem, met z'n gele hanekam, nog wel eens zien. En een ander gevleugeld dier zul je vooral binnen aantreffen. Het fruitvliegje is een irritante bewoner van je fruitschaal. Hij is dol op een beetje gistend fruit. Of bier! Legt vele eieren in de schil van je appel. Smakelijk! /episode/index/show/vosenlommer/id/29389558

59# De kerkuil en de vliegenzwam 12/15/2023

59# De kerkuil en de vliegenzwam Hoewel het een tijdje slecht ging met de kerkuil, is ie weer helemaal terug. De terugdringing van het gebruik van pesticiden, heeft daar aan bijgedragen. De kerkuil is een cultuurvolger, of eigenlijk een muizenvolger, want ze broeden graag in de buurt van boerderijen. Plekken waar veel muizen rondlopen. Ook in de winter. En in de herfst zien we de vliegenzwam overal opkomen. De cliché-paddenstoel die in geen herfststukje mag ontbreken. Maar wisten we ook dat hij hallucinerende eigenschappen heeft? /episode/index/show/vosenlommer/id/29095448

58# De kruisspin en de palm 12/08/2023

58# De kruisspin en de palm Om maar meteen een misverstand uit de wereld te helpen. Spinnen zijn geen insecten! De kruisspin dus ook niet. Kasia stuurde een foto van deze spin die voor haar raam hing. Pas na twee jaar is de kruisspin volwassen. En dat volwassen leven van een mannetje bestaat uit het vinden van een vrouwtje. Met haar paren en vervolgens er als een speer vandoor gaan met gevaar voor eigen leven... En nog een foto. Van een palm. De Chinese waaierpalm. Je ziet deze vrolijkerd steeds vaker in het stadsbeeld. Deze gast is winterhard en wordt zelfs in Zwitserland als invasieve soort gezien. Zoals bij ons de Japanse duizendknoop. Maar zo ver is het bij ons nog niet. /episode/index/show/vosenlommer/id/28989533

57# De boomvalk en de quaggamossel 11/10/2023

57# De boomvalk en de quaggamossel Een luisteraar stuurde een foto op van twee, uit de gracht opgeviste scooters. Die zaten volgeplakt met een raar soort mossel. Het bleek de quaggamossel te zijn. Die slurpen met z'n allen in drie dagen het hele IJsselmeer op! (En spugen het ook weer uit. Gelukkig...) Ook aandacht voor de boomvalk. Een luchtacrobaat die het vooral voorzien heeft op zwaluwen die hij op grote hoogte vangt. En voor de gezelligheid trekt hij met hen mee naar Afrika aan het eind van de zomer. /episode/index/show/vosenlommer/id/28580448

56# Kwak en vijg 10/19/2023

56# Kwak en vijg Het is gek maar de kwak is een uiterst zeldzame vogel in Nederland maar in de stad weet ie zich in en rond dierentuinen goed te handhaven. In het wild komt hij wel eens in veenplassengebieden voor en trekt in de winter naar het zuiden. In de dierentuinen blijft ie in de winter en mag hij vrij in en uit vliegen. Een vrije uitloop kwak eigenlijk. En we hebben ook de vijg op het menu staan deze aflevering. Mét pitjes en zonder pitjes. Vijgen mét pitjes komen uit Zuid Europa. Vijgen zonder pitjes komen uit je tuin. Dat ze in Nederland ook in het wild voorkomen is een mooi verhaal van zwervende pitjes. Vrije uitloop vijgen dus eigenlijk. /episode/index/show/vosenlommer/id/28365038

55# Cicade en stokroos 10/05/2023

55# Cicade en stokroos Een zomerse aflevering met een vreemd insect dat opeens in Amsterdam opdook. Bleek meegelift met een boomkluit uit Frankrijk... de cicade. De Amstel leek opeens aan de Middellandse Zee te liggen! Maar die cicade leeft jarenlang als larf onder de grond, om vervolgens slechts enkele weken als volwassene bovengronds te leven. En een andere zomerse verschijning is de stokroos. "Het blije ei in de straat", volgens Bart. Het is ook een uitbundig bloeiend feestnummer in vele straten in de stad. Een omgeving waar hij zich beter voelt dan buiten de bebouwde kom. /episode/index/show/vosenlommer/id/28238543

54# Gewone dwergvleermuis en boomblauwtje 09/26/2023

54# Gewone dwergvleermuis en boomblauwtje Waarin blijkt dat de gewone dwergvleermuis een heel bijzonder beestje is en bijzonder klein. Hij past in een lucifersdoosje! En waarin Bart zich probeert voor te stellen hoe het eraan toegaat in de vleermuizenkraamkamer. En het boomblauwtje komt ter sprake. De meest voorkomende vlinder van Nederland. Wisten we dat? Mieren verzorgen er kuddes rupsen van. /episode/index/show/vosenlommer/id/28144628

Vos en Lommer

TOPICS